Rufat Gürel yazdı…. Azerbaycan Türkleri

Araştırmacı yazar Rufat Gürel yazdı… Azerbaycan Türkleri

Araştırmacı yazar Rufat Gürel yazdı… Azerbaycan Türkleri  

Azerbaycan bir milletin adı değil, bir bölgenin adıdır; tıpkı Anadolu gibi. Bir ulus ismi değildir. Doğru ifadeyle “Azerbaycan Türkleri”, aynı “Türkiye Türkleri” gibi, Türklerin Oğuz grubundandır. Azerbaycan’da konuşulan dil Türkçedir.

Azerbaycan Türkleri ya da Azeri Türkleri, Kafkasya ve İran platosu arasındaki geniş arazide yaşayan bir Türk halkıdır. En büyük nüfusu İran Güney Azerbaycanlıları oluşturur.

Azerbaycan Türklerinin makûs talihi, Çarlık Rusya İmparatorluğu’nun Güney Kafkasya’yı işgali ile değişmiştir. 1813 Gülistan ve 1828 Türkmençayı antlaşmalarıyla Azerbaycan, Aras Nehri sınır olarak Kuzey ve Güney Azerbaycan diye ikiye ayrılmıştır. Kuzey Azerbaycan yaklaşık 127.000 km² olup Çarlık Rusya’ya, 220.000 km² olan Güney Azerbaycan ise Kaçar (İran) tarafında kalmıştır. Kuzey Azerbaycan, 176 yıl boyunca Çarlık Rusya ile Sovyetler Birliği işgalinde kalmıştır. Bu işgal ve parçalanma sonucunda Azerbaycan Türkleri yalnızca topraklarını kaybetmemiş, büyük bir işgal, zulüm, soykırım ve acı yaşamış; topraklarından uzakta 176 yıl boyunca göçmen hayatı sürmüştür.

1918 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti kurulmuştur. Bu demokratik Türk Cumhuriyeti’ne 1920 yılında Sovyetler Birliği işgal ederek son vermiştir. 70 yıl Sovyetler Birliği işgalinde kalan Kuzey Azerbaycan toprakları dört devlet tarafından paylaştırılmıştır. Bugün, 127.000 km² Azerbaycan topraklarından yalnızca 86.600 km²’si Azerbaycan ve Nahçıvan olarak kalmıştır.

Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasıyla Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etmiştir. Azerbaycan’ın içinde bulunduğu durumu fırsat bilen Ermenistan, Rusya’nın desteğiyle Karabağ’a saldırmış ve Azerbaycan topraklarının %20’sini işgal ederek büyük bir soykırım gerçekleştirmiştir. Azerbaycan, kurumlarını düzenleyip milli ordusunu kurarak 2020 yılında Ermenistan’ı mağlup etmiş ve işgal altındaki topraklarını geri almıştır.

Bugün, 86.600 km² yüzölçümü ve 10 milyona aşkın nüfusuyla Azerbaycan, yedi Türk Cumhuriyeti’nden biridir. Azerbaycan Türkleri, 300 milyonluk Türk dünyasında 55-60 milyon nüfusuyla Türk dünyasının %20’sini oluşturur. Azerbaycan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Türkleri, milli ve manevi bağları ile eğitim seviyeleri çok yüksek, Türklük şuurunu taze tutan, lokomotif görevi yapan bir Türk Cumhuriyeti’dir.

Azerbaycan Türkleri, Oğuzların gelişi tezine göre bölgeye 11. yüzyılda Orta Asya’dan Oğuzlar ve diğer Türkmen boylarının akınlarıyla gelmiş; Karapapaklar, Afşarlar, Ayrumlar, Padarlar, Şahsevenler, Karadağlılar ve diğer bazı etnik gruplardan şekillenmişlerdir. Köklerinde Kafkas ve Türk unsurları bulunmaktadır.

Bugün Azerbaycan Türklerinin 10 milyonu Azerbaycan Cumhuriyeti’nde yaşarken, geri kalan 45-50 milyon Azerbaycan Türkü başta İran olmak üzere Rusya, Türkiye, Ukrayna, ABD, Gürcistan ve Irak gibi birçok ülkede yaşamaktadır. Toplam 347.000 km² büyüklüğünde olan Azerbaycan topraklarının yalnızca 86.600 km²’si bağımsızdır; geri kalan 260.000 km² Azerbaycan toprağı ise altı devlet arasında paylaştırılmıştır.

Türk dünyasının %20’sine sahip olan, eğitim seviyesi yüksek ve Türklük şuurunu taze tutan Azerbaycan’ın nüfusunun ve topraklarının dörtte üçü bağımsız değildir. Dünyada Azerbaycan gibi başka bir örnek bulunmamaktadır. Azerbaycan Türkleri, çok acılar çekmiş ve büyük bedeller ödemiş bir millettir. “İki devlet, bir millet” olan Azerbaycan ve Türkiye kardeş cumhuriyetlerdir. Tüm Türk ve Azerbaycan Türklerine selam olsun.